Mae’r rhifyn hwn o’r Tiwtor yn edrych yn benodol ar ardal Canolfan y Canolbarth, sy’n ymestyn o Ystradgynlais i’r Bala, ac o’r Gelli Gandryll i Aberystwyth. Poblogaeth y rhanbarth yw 226,847, gyda 89,246 o bobl y rhanbarth yn siarad Cymraeg. Mae 54% o boblogaeth Ceredigion yn medru’r Gymraeg, 65% o boblogaeth Meirionnydd yn gwneud, a 24% o boblogaeth Powys. Serch hynny, mewn rhanbarth mor fawr â hyn mae yma ardaloedd lle ceir bron i 85% o’r boblogaeth ym medru’r Gymraeg, ac mewn ardaloedd eraill nemor ddim siaradwyr.
Un peth ydy darparu dosbarthiadau Cymraeg i oedolion, peth arall ydy darparu cyfleoedd i ddefnyddio’r iaith y tu allan i’r dosbarth. Gellir trefnu beth wmbreth o weithgareddau dysgu anffurfiol ond, i ddysgwyr, mae’r cam hwnnw i ddefnyddio’r Gymraeg yn naturiol yn y gymuned yn enfawr.
Braf iawn felly yw gwybod am fusnesau sy’n gweithredu trwy gyfrwng y Gymraeg a gwasanaethau sydd ar gael yn y Gymraeg. Mae dysgwyr y Canolbarth yn ddigon ffodus yn hynny o beth gan fod dewis eang ganddynt o fusnesau dwyieithog.
Y Sgubor Harddwch
Ar waelod y sir, os ydych am roi ychydig o faldod i’ch corff trwy gyfrwng y Gymraeg, does unman gwell na’r Sgubor Harddwch ym Mhengallt, ger Castell Newydd Emlyn. Ar fferm ei theulu yno y mae Sioned Jones, merch 22 oed, wedi agor y salon. Ar ôl cyfnod o hyfforddi a gweithio oddi cartref daeth yn ôl i’r ardal i addasu’r beudy yn salon harddwch modern sy’n darparu triniaethau wyneb, dwylo a cherrig poeth. Mae yno wasanaeth sba, ystafell stêm a sawna. Mae Sioned yn defnyddio nwyddau arbennig gan gwmni croen newydd o’r enw Thalgo a bu’n rhaid iddi fynd i Lundain i gael hyfforddiant arbenigol.
Hefyd, Y Sgubor Harddwch yw’r unig le yng Nghymru i gynnig cyfleusterau dyddiol capsiwl hydrotherapi.
Iddi hi, mae’n bwysig ei bod yn medru darparu gwasanaeth dwyieithog ac mae’n creu perthynas agos â’i chwsmeriaid, o’r briodferch i’r grwpiau sy’n dod ati i ddathlu penblwyddi arbennig!
Jibinc
Wrth deithio i fyny trwy ardal y Canolbarth, mae yna gadwyn o siopau dillad a nwyddau i’r cartref sy’n adnabyddus iawn erbyn hyn fel busnes sy’n rhoi pwyslais mawr ar ddatblygu gwasanaeth dwyieithog a chyflogi staff dwyieithog. Bwriad Rhian Dafydd, y perchennog, wrth sefydlu siopau Jibinc a Jac Do oedd datblygu busnes cyfoes Cymraeg sy’n ffres ac yn atyniadol. Bellach, mae ganddi ddwy siop yn Aberaeon, un yn Aberystwyth ac un ym Machynlleth.
Bu Rhian yn gweithio fel Swyddog Estyn Llaw yn hyrwyddo dwyieithrwydd gyda mudiadau gwirfoddol ac mae’r profiad hwnnw yn sicr yn amlwg yn ôl llwyddiant ei chwmni. Gwnaeth dipyn o waith ymchwil ar y dechrau, gan edrych ar elfennau megis demograffi ac arferion iaith ei chwsmeriaid. Wrth i’r cwmni fynd o nerth i nerth, bu’n cydweithio â Cered (Menter Iaith) a Bwrdd yr Iaith gan hyrwyddo Cymreictod ei busnes.
Teimla Rhian ei bod yn bwysig talu’n ôl i’r gymuned am y gefnogaeth hollbwysig honno, ac o ganlyniad mae’n cynnal gweithgareddau cymunedol yn rheolaidd i godi arian at achosion da, megis Sioe Ffasiynau. Yn ogystal â hynny, mae grwpiau Merched y Wawr a Chlybiau Gwawr yn ymweld â’r siopau yn aml.
Yn ôl y wraig fusnes hon, does dim amser i laesu dwylo ac mae hi eisoes wedi troi llawr cyntaf y siop yn Aberaeron yn oriel a thŷ te. Ond does dim amser am baned chwaith wrth iddi ddatgleu efallai bod yna gynlluniau eraill ar y gweill hefyd. Pob hwyl iddi
